Rok 2024 był kluczowy dla globalnego handlu morskiego. Z jednej strony widzieliśmy odrodzenie po pandemicznych zawirowaniach i wyzwaniach z 2023 roku. Z drugiej strony sektor musiał zmierzyć się z wieloma zakłóceniami, które ukształtowały nowe realia gospodarki morskiej.
Jak wynika z raportu UNCTAD „Review of Maritime Transport 2024”, potrzeba budowy bardziej zrównoważonego i odpornego transportu morskiego staje się strategiczną koniecznością.
Handel morski odnotował w 2024 roku wzrost o 2%, napędzany przede wszystkim zwiększonym zapotrzebowaniem na masowe ładunki, takie jak ruda żelaza, węgiel, zboże i LNG.
Wolumen handlu kontenerowego wzrósł o 3,5% po skromnym wzroście w poprzednim roku.
Handel tonomilowy (uwzględniający odległości transportu) rósł szybciej niż wolumeny, co wynikało z konieczności przekierowywania tras na dłuższe szlaki.
Zakłócenia w wąskich gardłach morskich
Wąskie gardła, takie jak Kanał Sueski, Kanał Panamski czy Cieśnina Ormuz, były miejscem kluczowych wyzwań w 2024 roku. Zakłócenia wynikały z napięć geopolitycznych, zmian klimatycznych oraz wzmożonego ruchu morskiego. Przykłady to:
- Kanał Sueski
Spadek liczby przepraw po zakłóceniach na Morzu Czerwonym i Cieśninie Mandeb. - Kanał Panamski
Ograniczenie przepustowości z powodu suszy wywołanej zmianami klimatycznymi. - Cieśniny tureckie
Nowe regulacje środowiskowe i wzrost ruchu morskiego powodowały zatory.
Te zakłócenia zmusiły armatorów do przekierowywania tras wokół Przylądka Dobrej Nadziei, co wydłużyło czas tranzytu i zwiększyło koszty operacyjne.
Przekierowanie statków na dłuższe trasy miało szerokie konsekwencje:
- Zwiększenie zapotrzebowania na statki (o 3% globalnie i o 12% dla kontenerowców)
- Wyższe koszty załogi, paliwa, ubezpieczeń i czarteru
- Większe emisje gazów cieplarnianych, co utrudniało realizację celów środowiskowych
- Zatory w portach oraz większe ryzyko incydentów pirackich
Mimo wyzwań, sektor morski ma szansę na stabilny rozwój dzięki działaniom naprawczym i współpracy międzynarodowej. Kluczowe kroki obejmują:
- Wykorzystanie technologii i systemów wczesnego ostrzegania
- Dywersyfikację tras żeglugowych i zwiększenie elastyczności łańcuchów dostaw
- Rozwój infrastruktury portowej i zapasów
- Uznanie roli pracowników w łańcuchu dostaw i zapewnienie im odpowiednich warunków pracy
- Wzmocnienie współpracy między państwami i operatorami sektora morskiego
fot: ilustracyjne, envato