Desant morski w Ustce, przerzut wojsk NATO na Gotlandię, do tego walka z okrętami podwodnymi czy odpieranie uderzeń z powietrza – tegoroczny Baltops stanowił prawdziwy pokaz sojuszniczej siły. W ćwiczeniach wzięło udział ponad 50 okrętów, kilkadziesiąt samolotów oraz dziewięć tysięcy marynarzy i żołnierzy innych rodzajów sił zbrojnych.
Najpierw do akcji wkroczyli Amerykanie. Z pokładu potężnego desantowca USS „New York” poderwały się zmiennowirnikowce V-22 Osprey, które przerzuciły na poligon pod Ustką pododdziały Marines. Tym razem żołnierze mieli się wcielić w rolę sił OPFOR. Innymi słowy – podegrać przeciwnika dla wojsk NATO. Zajęli wyznaczone wcześniej pozycje i czekali na rozwój wypadków. Nazajutrz rozpoczął się desant morski. Kolejni wojskowi opuszczali pokłady desantowców z USA i Hiszpanii. Ku poligonowi ruszył między innymi poduszkowiec LCAC. W okolicach plaży zacumował też polski okręt transportowo-minowy ORP „Poznań”. – Jeszcze w Świnoujściu na naszym pokładzie zaokrętowanych zostało 40 żołnierzy rumuńskiej piechoty morskiej z pięcioma łodziami Zodiac. Oprócz nich mieliśmy na burcie pluton zmechanizowany z 7 Brygady Obrony Wybrzeża i dwa pływające transportery PTS-M – wyjaśnia kmdr ppor. Cyprian Nosewicz, dowódca ORP „Poznań”. Wkrótce obydwa pododdziały znalazły się na poligonie. Tam każdy z nich dołączył do wyznaczonej wcześniej hiszpańskiej kompanii i ruszył w głąb lądu. W szczytowym momencie w operację było zaangażowanych około 3000 marynarzy i żołnierzy. Po zakończonych działaniach pododdziały piechoty morskiej wróciły na okręty. Jednostki ruszyły dalej.
Desant w Ustce był zaledwie jedną z odsłon „Baltopsa”. Przedsięwzięcia wyjątkowego, przede wszystkim ze względu na skalę. Tegoroczna edycja manewrów była największa w historii. Wzięło w niej udział ponad 50 okrętów. Wśród nich znalazło się największe zgrupowanie desantowców, jakie kiedykolwiek weszło na Bałtyk. – Okręty utworzyły cztery grupy desantowe. Pierwsza została zbudowana wokół holenderskiego HNLMS „Johan de Witt”, w drugiej operowały jednostki ze Stanów Zjednoczonych – USS „New York” i USS „Wasp”, w trzeciej hiszpański desantowiec ESPS „Juan Carlos I”, klasyfikowany też niekiedy jako mały lotniskowiec, wreszcie w czwartej francuski FS „Mistral”. Nasz okręt został przyporządkowany do grupy z „Juanem Carlosem” – wylicza kmdr ppor. Nosewicz. Początkowo ORP „Poznań” miał wziąć udział w dwóch operacjach desantowych. Pierwsza została zaplanowana w okolicach łotewskiego Ventspils. Tam jednak pogoda pokrzyżowała uczestnikom szyki. – Przez kilka dni zmagaliśmy się ze sztormem, więc podejście do poligonu okazało się niemożliwe – wspomina kmdr ppor. Nosewicz. Ostatecznie jednak część wojsk z USA i Hiszpanii została przerzucona na ląd za pomocą śmigłowców.
Amerykańscy marines lądowali też na Gotlandii. Ta szwedzka wyspa ma kluczowe znaczenie, jeśli chodzi o kontrolowanie żeglugi na Bałtyku. Kilka lat temu Szwedzi reaktywowali stacjonujący tam niegdyś Regiment Gotlandzki, zaś NATO regularnie ćwiczy szybkie przemieszczanie wojsk w ten region. W podobnych operacjach kilkakrotnie brali udział żołnierze 6 Brygady Powietrznodesantowej. Tak było i tym razem. Polacy wraz ze sprzętem i zapasami amunicji wyruszyli do Szwecji na pokładach dwóch samolotów – C-130 Hercules i C-295 CASA. Już na miejscu zostali przerzuceni na poligon Tofta. Kolejne dni upłynęły na zgrywaniu pododdziałów z trzech państw. Polacy na przykład we współpracy ze szwedzkimi czołgami Leopard ćwiczyli kierowanie ogniem w obronie i natarciu. – Spadochroniarze mieli także okazję wykonać strzelania z PPK Spike do celów nawodnych – informuje ppor. Magdalena Trzebińska-Gawin, rzecznik 6 BPD.
Tymczasem gorąco było na pełnym morzu, gdzie działała cała armada okrętów bojowych. Wśród nich znalazła się polska fregata rakietowa ORP „Gen. K. Pułaski”. Weszła ona w skład grupy zadaniowej, którą współtworzyły jednostki z Hiszpanii, Danii, Francji i Niemiec. Tam też operował kolejny polski okręt – zbiornikowiec ORP „Bałtyk”. – Realizowaliśmy całe spektrum zadań – przyznaje kmdr por. Tomasz Teległów, dowódca „Pułaskiego”. – Prowadziliśmy walkę z niemieckim okrętem podwodnym 212, który zamierzał zniszczyć nasze jednostki zaopatrzeniowe. Odpieraliśmy również uderzenia okrętów nawodnych. Tutaj w rolę przeciwnika wcieliły się między innymi niewielkie jednostki norweskie i szwedzkie. Podczas tych epizodów Polacy mieli okazję dowodzić zespołem. Rozdzielaliśmy zadania pomiędzy poszczególne okręty i śmigłowce pokładowe, koordynowaliśmy ich działania – dodaje oficer. Fregaty odpierały też uderzenia z powietrza. A na niebie podczas „Baltopsa” działo się naprawdę sporo. W ćwiczeniach wzięło udział kilkadziesiąt różnego typu statków powietrznych. Przeciwnik był również aktywny w domenie cybernetycznej. Załogi okrętów musiały radzić sobie z różnego rodzaju zakłóceniami. Wszystko po to, by utrzymać panowanie nad szlakami żeglugowymi i zabezpieczyć operacje desantowe.
Pełne ręce roboty miały także załoga i obsługa techniczna śmigłowca SH-2G, która na czas ćwiczeń zaokrętowana została na „Pułaskim”. – Braliśmy udział w poszukiwaniach okrętu podwodnego. Nasz śmigłowiec może wykorzystywać do tego wyrzucane do wody sonoboje oraz MAD, czyli detektor anomalii magnetycznych – wyjaśnia kmdr ppor. Krzysztof Szkrobol, oficer-nawigator SH-2G. Załoga wykonała strzelania z karabinu pokładowego do celów na lądzie, ale też ubezpieczała okręty, podczas gdy te uzupełniały zapasy na morzu. Miała wreszcie okazję lądować na kilku innych okrętach, choćby „Juanie Carlosie” albo fregatach z Hiszpanii – „Juan de Borbon” czy Danii – HDMS „Peter Willemoes”. – Każdy pokład jest inny. Procedury obowiązujące podczas podchodzenia do lądowisk czasem się od siebie różnią. Wykorzystujemy więc każdą okazję, by gromadzić kolejne doświadczenia – przyznaje oficer.
Polska miała również swojego reprezentanta w siłach przeciwminowych. W „Baltopsie” wziął udział trałowiec ORP „Necko”. Dołączył on do grupy operującej pod szyldem Baltronu, czyli zespołu przeciwminowego państw bałtyckich. – Na czele grupy stanął łotewski okręt dowodzenia „Virsaitis”. Ponadto współpracowaliśmy z niszczycielami min z Niemiec, Belgii oraz Norwegii. W tej stawce byliśmy jedynym trałowcem. Na samo trałowanie organizatorzy położyli jednak spory nacisk – zaznacza kmdr ppor. Kamil Kalina, dowódca ORP „Necko”. Specjalnie z myślą o polskiej jednostce na Zatoce Ryskiej rozmieszczone zostały ćwiczebne miny kontaktowe. W innych rejonach było podobnie. Można w tym dostrzec pochodną wniosków wyciągniętych z wojny w Ukrainie. Obydwie strony konfliktu nader chętnie używają na Morzu Czarnym tradycyjnych min kotwicznych. – Trałowanie to szybki sposób na ich usunięcie – podkreśla kmdr ppor. Kalina. Okręt przechodzi przez zagrodę, podcina liny mocujące, a miny wypływają na powierzchnię, gdzie są rozstrzeliwane. – Łącznie na morzu spędziliśmy dwa tygodnie. Ćwiczenia zaczęliśmy na Litwie, a skończyliśmy w okolicach Niemiec. Przeszliśmy 2100 Mm. „Baltops” okazał się bardzo ciekawym doświadczeniem. Zgodnie zresztą z oczekiwaniami – podsumowuje kmdr ppor. Kalina.
W podobnym tonie wypowiadają się też inni uczestnicy. Ćwiczenia stały się kolejną okazją do budowania interoperacyjności, która stanowi fundament NATO. Sojusz pokazał, że jest w stanie przerzucić na Bałtyk duże siły. I niekoniecznie musi się to odbywać w związku z artykułem 5. Punktem wyjścia do scenariusza nie był bowiem wybuch wojny, ale narastający kryzys, któremu należy zapobiec. A jeśli nie uda się go wygasić, trzeba być gotowym do walki – już zgodnie z zasadą kolektywnej obrony.
„Baltops” to największe i najstarsze ćwiczenia Sojuszu na Bałtyku. Ich historia sięga lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Manewry prowadzone są pod przewodnictwem Marynarki Wojennej USA w Europie i Afryce oraz STRIKFORNATO, czyli Dowództwa Morskich Sił Uderzeniowych i Wsparcia NATO.
źródło/fot: https://www.polska-zbrojna.pl/