Strach jest nieustanny. Samotna żegluga to jest taka jazda po bandzie, jeden zły krok i człowieka nie ma – mówił w audycji Polskiego Radia Krzysztof Baranowski, żeglarz, dziennikarz, autor książek i filmów dokumentalnych, twórca Szkoły pod Żaglami, pierwszy Polak, który dwukrotnie w samotności opłynął glob.
Żeglarzem został z lenistwa.
– Dziadek zabierał mnie na kajaki po Odrze. Zauważyłem, że my wiosłujemy i się męczymy, a żeglarze nic nie robią, siedzą na burcie, a i tak płyną szybciej od nas. Wtedy uznałem, że zapiszę się do klubu żeglarskiego – wspominał Krzysztof Baranowski.
Do objęcia odpowiedzialnej funkcji kapitana zmotywowała go natomiast niechęć do przebywania w pokładowej kuchni.
– Co jakiś czas na każdego członka załogi wypadało gotowanie, czego bardzo chciałem uniknąć, ale się nie dało. Jedyną osobą tradycyjnie zwolnioną z tego obowiązku był kapitan. Postanowiłem więc, że zostanę kapitanem po to, żeby nie musieć gotować. Jak pomyślałem, tak zrobiłem – tłumaczył żeglarz.
Pierwszy samotny rejs
Krzysztof Baranowski urodził się 26 czerwca 1938 roku we Lwowie. Po II wojnie jego rodzina zamieszkała we Wrocławiu. To właśnie w tym mieście położonym nad Odrą zaczęła się jego przygoda z żeglarstwem. Tam w wieku 15 lat wstąpił do akademickiego klubu żeglarskiego.
Po ukończeniu Politechniki Wrocławskiej z tytułem inżyniera łączności, Krzysztof Baranowski przeprowadził się do Warszawy, gdzie ukończył studium dziennikarskie na Uniwersytecie Warszawskim. Jako dziennikarz w połowie lat 60. udał się w naukową wyprawę do Ameryki Południowej na jachcie „Śmiały”.
Wyprawa ta zbiegła się w czasie z rejsem Leonida Teligi, który jako pierwszy Polak opłynął samotnie kulę ziemską. W głowie Krzysztofa Baranowskiego zaczęła kiełkować myśl, aby uczynić to samo. Nie chciał jednak jak Teliga płynąć łatwiejszą trasą na zachód, ale udać się w przeciwnym kierunku, drogą o wiele trudniejszą, przebiegającą m.in. przez mroźny Ocean Południowy.
Przedsmakiem wielkiej wielomiesięcznej wyprawy były transatlantyckie regaty OSTAR, których trasa wiodła z angielskiego Plymouth do miasta Newport w Stanach Zjednoczonych. Krzysztof Baranowski odbył je na przygotowanym do walki z sztormową pogodą jachcie „Polonez”.
– Regaty te zgodnie z planem miały być tylko sprawdzianem czy się nie wystraszę, czy jacht jest odpowiedni. Specjalnie wybrałem trudną trasę północną między górami lodowymi – mówił żeglarz w audycji Polskiego Radia.
Próba jachtu i charakteru kapitana przebiegła pomyślnie. Krzysztof Baranowski dopłynął do Newport po trzydziestu dniach drogi w czerwcu 1972 roku. Z wybrzeża Stanów Zjednoczonych wyruszył w dalszą wypraw dokoła świata, przez Kapsztad w RPA, Hobart na Tasmanii i Falklandy z powrotem do Plymouth. Do portu, z którego wyruszał w daleką drogę dotarł w czerwcu 1973 roku.
W Anglii i w Polsce, do której dopłynął niedługo później, witany był jak bohater. W Szczecinie na spotkanie z wpływającym do portu żeglarzem przybyło nawet 120 tys. ludzi.
Drogą ryczących czterdziestek
Krzysztof Baranowski został pierwszym Polakiem i dopiero dziewiątym żeglarzem w historii świata, który opłynął samotnie kulę ziemską trasą prowadzącą na wschód przez Ocean Południowy.
– Trasa ta zwana jest „ryczącymi czterdziestkami” lub „wyjącymi pięćdziesiątkami”. Liczby pochodzą od południowych szerokości geograficznych, a „ryczące” i „wyjące” ze względu na wybitnie sztormową pogodę – wyjaśniał żeglarz.
Zdaniem gościa radiowej audycji od silnych wiatrów gorsze są fale.
– Fala jest jak wzgórze. W dolinie fali człowiek ma wrażenie, że znajduje się wśród gór. Tak jakby był w Zakopanem, a Tatry nagle ruszyły jako woda – mówił.
Problem robi się poważniejszy, gdy wraz z przesuwaniem się niżu wiatr zacznie wiać w innym kierunku. Wtedy fale zderzają się ze sobą i tworzą bardzo niebezpieczne pionowe ściany wody.
– Gdy nocowałem na lądzie w Australii, do której dotarłem z wielkim trudem, obudziłem się z krzykiem. Miałem przed oczami falę z białym wierzchołkiem, która zaraz się zwali, a jacht nie słucha steru. Budzę się i trzymam w rękach kaloryfer, którym próbuję sterować. To są takie przeżycia, że to się śni. I śni mi się to co jakiś czas – opowiadał Krzysztof Baranowski.
Dokoła świata po raz drugi
Jak mówił w audycji Polskiego Radia Krzysztof Baranowski długim samotnym podróżom towarzyszy tęsknota za rodziną. Na lądzie zaś żeglarz marzy o tym, żeby wrócić na morze. Stąd właśnie zrodził się pomysł, aby okrążyć świat ponownie.
– Zapomniałem o strachu, który mi wtedy towarzyszył i pomyślałem, że dobrze by było popłynąć jeszcze raz, bo to jest takie wspaniałe uczucie – opowiadał gość radiowej audycji.
Tym razem jednak Krzysztof Baranowski obrał trasę w kierunku zachodnim – przez Kanał Panamski, Wyspy Towarzystwa, Cieśninę Torresa, Ocean Indyjski, Morze Czerwone i Morze Śródziemne. Drugi samotny rejs dokoła świata polski żeglarz odbył w latach 1999-2000, mając ponad 60 lat. Uczynił to jako pierwszy Polak w historii.
***
Krzysztof Baranowski zainicjował projekt Szkoła pod Żaglami, który łączy naukę żeglowania z realizacją szkolnego programu nauczania. Jest autorem kilkudziesięciu książek i filmów dokumentalnych, a także przyczynił się do realizacji budowy żaglowców „Polonez”, „Pogoria” i „Fryderyk Chopin”.
źródło/fot: polskieradio.pl, Foto: Forum