W całym kraju trwają konsultacje społeczne w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”. Jednym z planowanych rezerwatów przyrody w województwie warmińsko-mazurskim jest „Bagno Minta”.
W ramach inicjatywy 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych, przygotowaliśmy dla Państwa cykl popularno-naukowy, w którym będziemy prezentować informacje o wybranych rezerwatach na terenie naszego kraju.
Przedstawimy Wam po jednym, planowanym rezerwacie w każdym województwie. Cykl obejmie 16 odcinków i będzie ukazywał się w naszych mediach do końca roku. Tym sposobem, nie ruszając się z miejsca, wspólnie zwiedzimy ciekawe zakątki naszego kraju.
Nasz dzisiejszy odcinek opowiada o rezerwacie planowanym na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego – „Bagno Minta”. Materiał ten publikujemy dzięki pomocy i współpracy Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie.
Powierzchnia i lokalizacja planowanego rezerwatu
„Bagno Minta” ma powierzchnię 491,09 ha i jest położone w gminie Budry, w powiecie węgorzewskim, na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Czerwony Dwór.
Planowany rezerwat położony jest w granicach obszarów Natura 2000 Lasy Skaliskie (PLB280011) oraz Niecka Skaliska (PLH280049).
„Bagno Minta” – charakterystyka obszaru
Rezerwat chroni rozległe, śródleśne torfowisko, które jest pozostałością dawnego jeziora. Średnia miąższość torfu wynosi ok. 5 m.
Do II wojny światowej torfowisko było zmeliorowane i niemal całkowicie pokryte łąkami użytkowanymi gospodarczo. Po wojnie, w wyniku zmian stosunków wodnych i sukcesji, zaczęło zarastać lasem i zaroślami.
Środkową część torfowiska przecina zamulony i częściowo zarośnięty kanał Minta, który odprowadza wody do Węgorapy oraz sieć łączących się z nim starych rowów melioracyjnych, także częściowo zarośniętych i zamulonych.
Obecnie, dzięki działalności bobrów, w wyniku spiętrzenia wody na kanale, w północnej części torfowiska powstał zbiornik wodny o zmiennej powierzchni i okresowo wahającym się poziomie lustra wody (siedlisko 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion).
Efektem spiętrzenia i podniesienia się poziomu wód gruntowych jest odzyskanie przez część torfowiska charakteru otwartego bagna. Otwartą część bagna, wokół zbiornika i w środkowej części rezerwatu, pokrywa mszarne torfowisko przejściowe.
Otwarty mszar torfowiskowy stanowi kilkudziesięciohektarowe siedlisko haczykowca błyszczącego (gatunek z zał. II Dyrektywy Siedliskowej), który dominuje w warstwie mszystej na znacznej jego części.
W pozostałej części znaczne powierzchnie zajmuje siedlisko 91D0 Bory i lasy bagienne, reprezentowane przez zbiorowisko borealnej świerczyny na torfie z różnowiekowym drzewostanem świerkowym oraz subborealna brzezina bagienna z różnowiekowym drzewostanem tworzonym głównie przez brzozę omszoną.
Oba zbiorowiska mają tu swoje główne stanowiska w Lasach Skaliskich. Na niewielkich powierzchniach występują także płaty sosnowego boru bagiennego ze starodrzewem sosnowym w wieku 100 -150 lat.
Flora
W ramach dotychczasowych badań mamy 250 taksonów flory. Wśród gatunków cennych (chronionych, zagrożonych i/lub rzadkich) znajduje się:
- 28 gatunków mchów, w szczególności haczykowiec błyszczący,
- 15 gatunków porostów, m.in. płucnica płotowa,
- 13 gatunków roślin naczyniowych, w szczególności: wielosił błękitny, czy też zimoziół północny (relikt glacjany).
Fauna
„Bagno Minta” jest też ważną ostoją gatunków zwierząt objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000. Jest to jedna z ważniejszych na Pojezierzu Mazurskim ostoi żurawia – na obrzeżu torfowiska gniazduje kilkanaście par, a podczas jesiennych zlotowisk na terenie bagna gromadzi się do 3 tys. osobników.
W rezerwacie znajdują się stanowiska lęgowe dużych ptaków drapieżnych bielika i orlika krzykliwego. Występują tu również: dzięcioł białogrzbiety, dzięcioł zielonosiwy, dzięcioł czarny jarząbek, muchołówka mała, sóweczka, włochatka i inne.
Uzasadnienie ochrony
Projekt utworzenia rezerwatu „Bagno Minta” wychodzi naprzód inicjatywie „Europejski Zielony Ład” i unijnej Strategii Różnorodności Biologicznej 2030, które zakładają między innymi zwiększanie obszarów ściśle chronionych i szczególną ochronę wszystkich lasów o charakterze naturalnym.
Lasy Skaliskie spełniają jednocześnie wiele założeń ww. inicjatyw. Jako lasy na dużym obszarze, które mają cechy lasów naturalnych i posiadają ogromne wartości dla ochrony różnorodności biologicznej i klimatu.
Fotografie: Fundacja Psubraty na podstawie dokumentacji przyrodniczej (Gumułka P., Dzierża P., Wiaderny A., Grzebulska B., Morsztyn D. 2024. Dokumentacja projektowa rezerwatu przyrody Bagno Minta. Fundacja Psubraty, Lisy).