Trzymasztowy szkuner gaflowy – okręt szkolny Polskiej Marynarki Wojennej ORP Iskra wrócił do Gdyni po 9 latach przymusowej, wojennej nieobecności. Żaglowiec przyprowadził do kraju kpt. mar. Julian Czerwiński (absolwent Szkoły Podchorążych Marynarki Wojennej z 1937; dowodził okrętem w latach 1948-1949 i 1957-1961).
W 1926 na potrzeby szkolenia podchorążych SPMW kupiono, zbudowany w 1917 szkuner handlowy – do 1921 pływał pod banderą Holandii jako Vlissingen , następnie St Blanc – pod banderą brytyjską.
1.I.1927 żaglowiec pod dowództwem kpt. ż.w. Konstantego Maciejewicza sprowadzono do Polski, następnie poddano w Gdańsku gruntownej przebudowie. Podniesienie bandery i nadanie imienia ORP Iskra – 6.V.1928 , a już 5 czerwca okręt wyszedł w pierwszą podróż.
Przed II wojną światową żaglowiec odbył m.in. 4 podróże oceaniczne, odwiedzając obok portów europejskich, Afrykę Północną, Maderę, Wyspy Kanaryjskie, Azory, Kubę, Stany Zjednoczone. W trzeciej, najdłuższej podróży(189 dni, 13 000 Mm – 1931 r.), Iskra wpadła w oko cyklonu – przetrwała mimo licznych uszkodzeń.
II wojna światowa zastała Iskrę w rejsie szkolnym na Morzu Śródziemnym. 2.IX.1939 weszła do portu w Casablance, a 10 października zacumowała wraz z ORP Wilia w Port Lyautey, gdzie wyokrętowano podchorążych. 27.VI.1940 szkuner przebazowano do Gibraltaru – przekazany Royal Navy, pod nazwą HMS Pigmy służył jako okręt-baza dla kutrów torpedowych i okrętów podwodnych. Po zakończeniu działań okręt wyremontowano w Gibraltarze i Plymouth, po czym zwrócono Polsce.
Od momentu powrotu, do 1974 Iskra odbywała rejsy z podchorążymi Oficerskiej/Wyższej Szkoły Marynarki Wojennej oraz elewami Centrum Szkolenia Specjalistów Marynarki Wojennej. Żaglowiec obok Bałtyku pływał po morzach – Północnym, Barentsa, Śródziemnym, Atlantyku. Przed ostatecznym wycofaniem pełnił jeszcze rolę hulku w porcie wojennym. Ze względu na zużycie skreślony z listy floty – 26.XI.1977 dokonano ostatniego opuszczenia bandery.
Podczas służby pod biało-czerwoną banderą ORP Iskra przebyła łącznie 201 tys. Mm.
źródło/fot: MMW